Vàng da, vàng mắt – Triệu chứng của nhiều bệnh lý nguy hiểm
Vàng da và vàng mắt là những dấu hiệu quan trọng cảnh báo nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, các bệnh viêm gan virus, viêm gan tự miễn, viêm gan do rượu bia có thể tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Đặc biệt, tình trạng da có màu vàng do tắc nghẽn đường mật kéo dài có thể dẫn đến nhiễm trùng, sốc nhiễm trùng, suy đa tạng và tử vong. Do đó, người bệnh cần chú ý và đi khám ngay khi phát hiện dấu hiệu bất thường.
Dấu hiệu nhận biết vàng da
Tình trạng da có sắc vàng ở người lớn có thể khó nhận biết trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sẽ trở nên rõ ràng hơn, bao gồm:
- Da xuất hiện màu vàng, nhất là ở lòng bàn tay, bàn chân.
- Niêm mạc mắt và lưỡi chuyển màu vàng.
- Nước tiểu đậm màu hơn.
- Phân nhạt màu hơn.
- Có thể kèm theo vết thâm tím không rõ nguyên nhân.
Nguyên nhân gây vàng da
Vàng da ở người lớn được chia thành hai loại chính: vàng da không bệnh lý và vàng da bệnh lý.
1. Vàng da không bệnh lý
Nguyên nhân phổ biến là do tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu beta-caroten như:
- Cà rốt, bí đỏ, đu đủ, cà chua, xoài chín, gấc, khoai lang… Các loại thực phẩm này chứa nhiều beta-caroten, chất này khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành vitamin A, giúp cải thiện thị lực, tăng cường sức đề kháng, giữ da mịn màng. Tuy nhiên nếu ăn nhiều và thường xuyên sẽ khiến cơ thể không chuyển hóa hết được beta-caroten. Chất này sẽ ứ đọng lại gây vàng mắt, da trở nên vàng hơn, chán ăn, mệt mỏi. Hiện tượng này thường không gây hại, chỉ cần ngừng sử dụng 1 thời gian sẽ khỏi.
2. Vàng da bệnh lý
Da vàng do bệnh lý xảy ra khi cơ thể không thể chuyển hóa và đào thải bilirubin, dẫn đến sự tích tụ bilirubin trong máu. Tình trạng này thường đi kèm với các dấu hiệu vàng mắt và được chia thành 3 nhóm chính:
- Vàng da trước gan: Do phá hủy hồng cầu quá mức hoặc các bệnh di truyền như hội chứng Gilbert, hội chứng Rotor.
- Vàng da tại gan: Do tổn thương tế bào gan từ các nguyên nhân như viêm gan virus (A, B, C, D, E), viêm gan tự miễn, rượu bia, hoặc nhiễm khuẩn huyết.
- Vàng da sau gan: Xảy ra khi tắc nghẽn đường mật do sỏi mật, giun chui ống mật, u bóng Vater, ung thư đường mật, hoặc ung thư đầu tụy.
Biểu hiện vàng da theo nhóm bệnh lý
- Vàng da trước gan: Kèm theo mệt mỏi, thiếu máu, da xanh xao.
- Vàng da tại gan: Triệu chứng phổ biến là chán ăn, suy nhược cơ thể, nước tiểu sẫm màu.
- Vàng da sau gan: Thường xuất hiện sốt, ớn lạnh, ngứa da, sụt cân, đau bụng hạ sườn phải.

Khi nào cần đi khám?
- Vàng da kéo dài kèm theo các triệu chứng bất thường như sốt, đau bụng, mệt mỏi, hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân.
- Xuất hiện dấu hiệu vàng mắt rõ rệt hoặc niêm mạc đổi màu.
- Nước tiểu đậm màu và phân nhạt màu kéo dài.
Kết luận
Vàng da ở người lớn có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Việc phát hiện và điều trị sớm là yếu tố quan trọng giúp tránh biến chứng nặng nề như xơ gan, ung thư gan hoặc suy đa tạng. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của bản thân, duy trì các thói quen giúp gan khỏe mạnh và đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường.
Theo: Bs. Nguyễn Xuân, Báo Sức Khỏe Đời Sống – Cơ quan ngôn luận của Bộ Y Tế
Xem thêm: https://tfipharma.com/vi/4-thoi-quen-giup-gan-khoe-manh-trong-mua-lanh/